Home / Nederlandse
stafkaarten 1900-1940
Een stafkaart is een verouderde naam voor
wat tegenwoordig de topografische kaart wordt genoemd; deze oudere
term komt in het dagelijks taalgebruik nog vaak voor.
De naam stamt uit de
tijd (de negentiende eeuw) dat topografische kaarten door militairen,
de "Officieren van den Generalen Staf"
werden vervaardigd; de activiteit was dan ook ondergebracht bij het ministerie van Defensie. De kaarten dienden
in de eerste plaats voor de militaire staf.
In België worden de
stafkaarten uitgegeven door het Nationaal Geografisch Instituut. In Nederland
ressorteert de Topografische Dienst niet langer onder het
Ministerie van Defensie; hij is tegenwoordig ondergebracht bij de (zelfstandige)
dienst van het Kadaster.
Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Stafkaart
Op de site www.stafkaart.net
zijn hoofdzakelijk militaire topografische kaarten te zien uit de tijd dat de
Topografische dienst nog een onderdeel van defensie was. Zelf hanteer ik voor
stafkaart de definitie: topografische kaart voor militair gebruik.
De Nederlandse stafkaarten zijn
onderverdeeld in
Home / Nederlandse stafkaarten 1900-1940
/ Verboden kringenkaart
De verboden kringenkaart
is uitgegeven nadat het fort aan den Hoek
van Holland is gebouwd. De kaart geeft aan binnen welke cirkel welk soort
bebouwing was toegestaan. Deze kaart schaal 1:2500.
De kaart bestaat uit vier delen. Hierboven staan
maar twee delen. Hier nog een detail:
Home / Nederlandse stafkaarten 1900-1940
/ Bonneblad 1:25.000
Kort nadat de Topographische
Militaire Kaart van het Koninkrijk der Nederlanden volledig beschikbaar was
ontstond in militaire kringen behoefte aan een meer gedetailleerde kaart in
kleur. Dit resulteerde vanaf ± 1865 in de eerste in kleur gedrukte kaarten van
het Topographisch Bureau.
Aanvankelijk werden alleen de
stroken terrein waarin de verdedigingslinies lagen gekarteerd. Dit waren vooral
gebieden langs de grote rivieren en later ook rond Amsterdam. Pas rond 1884
werd de serie landsdekkend, bestaande uit 776 bladnummers waarvan 706 werkelijk
gedrukt zijn, de overige bladen beslaan alleen water.
Deze kaarten op schaal 1:25.000,
worden vanwege de gehanteerde Bonneprojectie ook wel Bonneblaadjes genoemd.
Voor een bladwijzer van de kaart1:25.000 bekijk de volgende link: http://www.kadaster.nl/pics-home-zakelijk/producten/bonne.jpg
Bron: www.kadaster.nl
Kaart No
478. Hoek van Holland. Verkend in 1875. Herzien in 1899 / 1912. Uitgave 1914: Topografische
Inrichting.
Hieronder verschillende kaarten schaal 1:25.000:
Hieronder een
samengestelde kaart op linnen geplakt van deel 457 Noordlandse
dijk, 458 Monster, 459 Delft , 478 Hoek van Holland, 479 Naaldwijk en 480 Schipluiden.
Hieronder een detail van bovenstaande kaart
1:25.000:
Bij de kaart schaal
1:25.000 hoort de volgende verklaring:
Verklaring van de kaart schaal 1:25.000, geen
datum.
Home / Nederlandse stafkaarten 1900-1940 (Trommel) kaarten 1:50.000
Tussen 1850 en 1864
verschenen alle 62 bladen van de Topographische Militaire Kaart van het
Koninkrijk der Nederlanden in zwart/wit druk op een
schaal 1 : 50 000. Voor de bladwijzer van de T.M.K bekijk de volgende link: http://www.kadaster.nl/pics-home-zakelijk/producten/tmkbladwijzer.gif
De TMK is vervaardigd in de Bonne-projectie, genoemd naar ingenieur Bonne.
Deze kaartserie kreeg veel lof door haar fraaie vormgeving, volledigheid en
betrouwbaarheid. Zij is door haar schaal en gedetailleerde weergave bij uitstek
de bron van informatie voor de bestudering van het 19-eeuwse, voor-industriële Nederlandse landschap.
Bron: www.kadaster.nl
De volgende kaart is van
voor 1900 maar geen eerste druk van de Topographische
Militaire Kaart. De kaart schaal 1:50.000 is op linnen geplakte kaart.
De kaart heeft geen opdruk met uitgifte jaar. De
kaart is vermoedelijk van voor 1900.
Bij bovenstaande kaart
1:50.000 hoort een verklaring:
Verklaring van de Topographische
Militaire Kaart 1:50.000, uitgave 1861. (vroege druk!)
De trommelkaarten werden
opgeslagen in stalen trommels. Deze kaarten zijn niet op linnen geplakt. Aan de
linker kant steekt een klein strookje uit. Hier staat het kaartnummer op. In
dit geval 37. Deze kaart heb ik in de jaren ’90 gekocht tijdens een boeken
opruiming van het Legermuseum in Delft.
Kaart 37 Rotterdam 1 en 3 (west) en 37 Rotterdam 2
en 4 (oost) aan elkaar geplakt zoals deze in de trommels zit.
Herzien in 1889 / 1919. Uitgegeven in 1920.
Topografische Inrichting.
Van deze kaart is de volgende verklaring:
Verklaring 1:50.000, 1915
Kaart 37 Rotterdam W. Verkend in 1935, 1936 Hoogte
meting verricht in 1936.
Foto-litho. Uitgave 1939 Ministerie van Defensie topografische Dienst.
Verder heb ik nog een op
linnen geplakte kaart van nr 30 ’s-Gravenhage en 37
Rotterdam schaal 1:50.000. De kaart heeft geen jaartal, uitgegeven door de
Topografische Dienst. Van 37 Rotterdam is de onderste helft niet in de kaart opgenomen.
Een normale kaart schaal 1:50.000 bestaat uit twee delen hoog, deze
samengestelde kaart betaat uit 3 delen hoog!
De kaart 30 en 37 op linnen drie delen hoog.
Home / Nederlandse stafkaarten 1900-1940 Overzichtskaart 1:200.000
Vanaf ongveer
1865 is er een serie topografische kaarten op schaal 1:200.000 uitgegeven. Deze
serie heeft bestaan tot ongeveer 1955 en is gedurende die tijd regelmatig
herdrukt.
Kaart No 13 Rotterdam bijgewerkt tot 1931.
uitgegeven 1932. topografische Dienst.
De kaart Midden Nederland, Topografische Dienst,
geen jaartal.
Hieronder een detail van de kaart Midden Nederland
schaal 1:200.000:
Veder nog een ongesneden
kaart van Zuid Holland schaal 1:200.000.
De kaart Zuid Holland, 1936, uitgave Topografische
Dienst.
Dit is een algemene topografische kaart en was niet
voor militair gebruik.
Home / Nederlandse stafkaarten 1900-1940 Kaartentas
Aan deze pagina wordt
gewerkt.
Home / Nederlandse stafkaarten 1900-1940 Boeken
Aan deze pagina wordt
gewerkt.